Dlaczego jest to ważne?

Przemysłowe rolnictwo wyniszcza środowisko, wyczerpuje zasoby wody i żyznej gleby, a także przyczynia się do zmiany klimatu. [1] W tym modelu produkcji rolnej używa się olbrzymich ilości nawozów sztucznych, chemicznych pestycydów i antybiotyków, które zanieczyszczają środowisko i powodują rozprzestrzenianie się „superbakterii” odpornych na wszelkie antybiotyki. Ten system nie przynosi korzyści nawet samym rolnikom. W ciągu ostatnich dziesięcioleci w krajach Unii Europejskiej zniknęły miliony gospodarstw rolnych. [2] Obecny model rolnictwa stawia także pod znakiem zapytania przyszłość produkcji żywności, ponieważ rolnicy są szybko starzejącą się grupą, a młode pokolenia mają coraz bardziej utrudniony dostęp do tego sektora. Dziś tylko 5% rolników w UE ma poniżej 35 lat. [3]

Musimy jak najszybciej zacząć przywracać zdrowe relacje między rolnictwem, przyrodą i ludźmi – po to, by gospodarstwa rolne mogły działać w sposób zrównoważony i zyskać odporność na szybko zmieniający się klimat, a także by przyszłe pokolenia mogły nadal żyć z tego, co produkuje ziemia.

Unia dotuje rolnictwo na zasadach określonych we Wspólnej Polityce Rolnej (WPR). Dotacje te pochłaniają około 1/3 całego budżetu UE. Co roku wydajemy w ten sposób niemal 60 miliardów euro z naszych podatków – 114 euro na każdego obywatela i każdą obywatelkę Unii. Obecnie większość tych pieniędzy trafia do przemysłowych producentów rolnych, a ich model produkcji przyczynia się znacznie do kryzysów ekologicznych. Wysokość dopłat dla rolników zależy od powierzchni ich upraw i liczby hodowanych zwierząt – więc największe gospodarstwa rolne zgarniają najwyższe dotacje.

Czy zmiana jest możliwa?

Możliwy jest inny model rolnictwa – w harmonii z naturą, który chroni klimat, nasze zdrowie i cenne zasoby naturalne, pozwala produkować zdrową żywność, a rolnikom i robotnikom rolnym zapewnia godny poziom życia. [4] Jesteśmy głęboko przekonani, że przyszłość należy do agroekologii. Podobnie uważają eksperci i rolnicy na całym świecie. [5] Przejście całej Europy na model agroekologiczny nie tylko zmniejszyłoby presję człowieka na środowisko, ale także zbliżyłoby do siebie producentów żywności i jej konsumentów. Zarazem ożywiłoby obszary wiejskie i zapewniło im większą odporność na nadchodzące kryzysy. [6]

Zanim to jednak będzie możliwe, UE musi przestać finansować rolnictwo przemysłowe. Unijne dotacje muszą zacząć wspierać rolników w przechodzeniu na model agroekologiczny. Teraz jest właściwy moment, by rozpocząć ten proces.

Reforma Wspólnej Polityki Rolnej wchodzi właśnie w ostatni, kluczowy etap. Między 19 a 23 października nasi przedstawiciele w Europarlamencie będą głosować nad tym, jak rolnictwo będzie dotowane i jakie przepisy będą regulować jego działalność w nadchodzącej dekadzie. Nie możemy zaprzepaścić tej okazji do działania! Jest ogromnie ważne, by europosłowie przyjęli stanowisko, które pozwoli możliwie szybko przestawić rolnictwo na model agroekologiczny – dla dobra samych rolników, przyszłych pokoleń i dla nas wszystkich.

Europa domaga się lepszej przyszłości dla naszego rolnictwa i żywności, którą spożywamy. Apelujemy do posłów i posłanek w Europarlamencie, aby poparli następujące reformy:

1. Finansowanie przejścia na agroekologiczny model rolnictwa – wspieranie tych rolników, którzy dostarczają na rynek zdrową żywność, dbając przy tym o środowisko i dobrostan zwierząt hodowlanych. Co najmniej połowa budżetu Wspólnej Polityki Rolnej powinna zostać zainwestowana w ochronę środowiska, różnorodności biologicznej i klimatu.
2. Zerwanie ze szkodliwymi dotacjami. Oznacza to po pierwsze wstrzymanie dotacji, które wyrządzają bezpośrednie szkody – na przykład finansowania farm przemysłowych i nieracjonalnej irygacji pól, która nadmiernie wyczerpuje cenne zasoby wody, a po drugie zagwarantowanie, że wypłacanie dotacji będzie powiązane z przestrzeganiem podstawowych kryteriów środowiskowych i społecznych, takich jak zapobieganie erozji gleby, rezerwowanie części pól dla naturalnego rozwoju przyrody oraz poszanowanie praw pracowniczych.
3. Ustanowienie klarownych celów Wspólnej Polityki Rolnej, obejmujących na przykład redukcję emisji gazów cieplarnianych i ilości pestycydów stosowanych w rolnictwie– po to, aby wszystkie kraje i wszystkie gospodarstwa rolne wnosiły przypadający na nie wkład w proces przeobrażeń, który jest konieczny dla zaradzenia ogarniającym świat kryzysom.

Przypisy:

1. Europejska Agencja Środowiska, Raport o stanie środowiska 2020, https://www.eea.europa.eu/publications/soer-2020
2. Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Farms_and_farmland_in_the_European_Union_-_statistics#Farms_in_2016
3. Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?oldid=431368#Farms_managers_are_typically_male_and_relatively_old
4. van der Ploeg i in. (2019). Ekonomiczny potencjał agroekologii: dowody empiryczne z Europy. oraz Poux i Aubert (2018). Agroekologiczna Europa w 2050 roku: wielofunkcyjne rolnictwo jako droga do zdrowego odżywiania. Ustalenia uzyskane z modelu doświadczalnego „Dziesięć lat agroekologii”. https://www.researchgate.net/publication/335054821_An_agroecological_Europe_in_2050_multifunctional_agriculture_for_healthy_eating_Findings_from_the_Ten_Years_For_Agroecology_TYFA_modelling_exercise
5. To m.in. stanowisko Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Międzynarodowego Panelu Ekspertów ds. Zrównoważonych Systemów Żywnościowych.
6. de Schutter, Olivier, „Agroekologia i prawo do żywności”, raport przedstawiony na 16. sesji Rady Praw Człowieka ONZ [A/HRC/16/49], http://www.srfood.org/images/stories/pdf/officialreports/20110308_a-hrc-16-49_agroecology_en.pdf

Partnerzy: